ความสัมพันธ์ไทย-ปากีสถาน

๑. ความสัมพันธ์ทั่วไป

              ไทยกับปากีสถานได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกัน เมื่อวันที่ ๑๑ ตุลาคม ๒๔๙๔  ปัจจุบัน นายโซเฮล คาห์น (Mr.Sohail Khan) ดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตปากีสถานประจำประเทศไทย ในขณะที่ นายทอมวิชย์ ชาญสรรค์ จะเดินทางไปรับตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยประจำปากีสถานในเดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๖

              นอกจากนี้ ยังมีสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองการาจี ซึ่งได้รับมอบหมายให้ดูแลรัฐซินด์ (Sindh) และรัฐบาโลจิสถาน (Balochistan) โดยมี นายวิชัย ศิริสุจินต์ ดำรงตำแหน่งกงสุลใหญ่ ณ เมืองการาจี

            ๑.๑ การเมือง ที่ผ่านมา ไทยและปากีสถานเป็นพันธมิตรกันมายาวนาน เคยเป็นสมาชิกในองค์การสนธิสัญญาป้องกันร่วมกันแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Southeast Asian Treaty Organization - SEATO) ซึ่งจัดตั้งขึ้นเมื่อปี ๒๔๙๗ แม้ว่าในปัจจุบันการดำเนินงานในกรอบของ SEATO จะยุติลงแล้ว แต่มิติทางประวัติศาสตร์ ส่งผลให้เกิดความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งระหว่างไทยกับปากีสถาน โดยมีการแลกเปลี่ยนการเยือนระหว่างผู้นำระดับสูงอย่างสม่ำเสมอ ล่าสุด นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีได้เยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการระหว่างวันที่ ๒๐ – ๒๑ สิงหาคม ๒๕๕๖ และนายมูฮัมหมัด นาวาซ ชารีฟ นายกรัฐมนตรีปากีสถานมีกำหนดเยือนไทยอย่างเป็นทางการระหว่างวันที่ ๑๗ – ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๖

            ปากีสถานต้องการอาศัยความใกล้ชิดกับไทยเป็นช่องทางไปสู่การเพิ่มบทบาทในเอเชียและกระชับความสัมพันธ์กับกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออก ตามนโยบาย Look East ของปากีสถาน ด้วยเหตุนี้ปากีสถานจึงให้ความร่วมมือกับไทยทั้งระดับทวิภาคีและพหุภาคี อาทิ เวที Asia Cooperation Dialogue (ACD) ที่ไทยริเริ่มขึ้น ASEAN Regional Forum (ARF) นอกจากนี้ ไทยยังได้รับความร่วมมือจากปากีสถาน ซึ่งเป็นประเทศที่มีบทบาทสำคัญในเวทีองค์การการประชุมอิสลาม (Organization of Islamic Conference - OIC) และเป็นประโยชน์ต่อการแก้ไขปัญหาสถานการณ์ในภาคใต้ของไทย              

            ๑.๒ เศรษฐกิจ ในปี ๒๕๕๕ ไทยและปากีสถานมีมูลค่าการค้ารวมทั้งสิ้น ๘๙๒ ล้านดอลลาร์สหรัฐ ไทยส่งออก ๘๗๗.๙ ล้านดอลลาร์สหรัฐ และนำเข้า ๑๐๔.๖ ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยไทยได้ดุลการค้า ๗๗๓.๒ ล้านดอลลาร์สหรัฐ ปัจจุบันไทยให้ความสำคัญกับปากีสถานในฐานะตลาดส่งออกที่มีศักยภาพ กอปรกับปากีสถานมีความสนใจที่จะขยายความร่วมมือทางเศรษฐกิจกับไทย โดยในระหว่างการเยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการของนายกรัฐมนตรี ระหว่างวันที่ ๒๐ – ๒๑ สิงหาคม ๒๕๕๖ กระทรวงพาณิชย์ได้ลงนาม  MoU เพื่อจัดตั้ง Joint Trade Committee (JTC) ไทย-ปากีสถาน และปากีสถานเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมครั้งแรกในวันที่ ๒๑ สิงหาคม ๒๕๕๖ ทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องว่า การจัดทำ FTA จะช่วยส่งเสริมการค้าระหว่างกันและจะพิจารณาประเด็นการจัดทำ FTA ในการประชุมครั้งต่อไป นอกจากนี้ ไทยจะสนับสนุนการจัดทำ ASEAN – Pakistan FTA ด้วย

            ๑.๓ ด้านความร่วมมือทางวิชาการไทย – ปากีสถาน ปากีสถานมีศักยภาพด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รัฐบาลปากีสถานได้ให้โควต้าแก่นักเรียนไทย เพื่อศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยปากีสถานในสาขาการแพทย์ เภสัชศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิศวกรรม และการบริหาร โดยใช้สิทธิในการจ่ายค่าเล่า

เรียนเท่ากับนักศึกษาปากีสถาน นอกจากนี้ รัฐบาลยังแจ้งเวียนทุนฝึกอบรมประจำปีให้แก่ฝ่ายไทยโดยผ่านสำนักงานความร่วมมือเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ ในหลักสูตร/สาขาต่างๆ เช่น การคมนาคม การก่อสร้าง การธนาคารและการแก้ไขปัญหาความยากจนมาตั้งแต่ปี ๒๕๓๐ – ๒๕๕๔ ในขณะที่ฝ่ายไทยได้มีการแจ้งเวียนทุนฝึกอบรมประจำปี (Annual International Training Course – AITC) ทุนศึกษาระดับปริญญาโทในไทย (Thai International Postgraduate Programme – TIPP) และทุนภายใต้กรอบไตรภาคี (Trilateral Cooperation – ร่วมกับ JICA) ไปยังปากีสถานต่อเนื่องทุกปี    

            อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมายังไม่มีการดำเนินงานในลักษณะที่เป็นแผนงานระหว่างกัน จะมีเพียงการดำเนินงานเป็นครั้งคราวตามคำขอของฝ่ายปากีสถานหรือตามผลการหารือที่สำคัญ ๆ

            ๑.๔ สังคมและวัฒนธรรม ไทยและปากีสถานต่างเป็นมิตรประเทศที่ดีต่อกัน และมีความเกี่ยวพันระหว่างภาคประชาชน โดยมีชุมชนคนไทยในปากีสถานมาช้านาน นอกจากกลุ่มคนที่สมรสกับชาวปากีสถานและไปประกอบอาชีพต่างๆ แล้ว ยังมีกลุ่มนักเรียนไทยประมาณ ๒๕๐ คน ไปศึกษาด้านศาสนา และภาษาอาหรับในปากีสถาน โดยมีการจัดตั้งสมาคมมิตรภาพไทย – ปากีสถาน และหอการค้าไทย – ปากีสถานด้วย

            ๑.๕ การท่องเที่ยว ในปี ๒๕๕๕ มีชาวปากีสถานเดินทางมาท่องเที่ยวในประเทศไทย ๗๑,๙๙๗ คน ในขณะที่ นักท่องเที่ยวไทยเดินทางไปปากีสถานจำนวน ๑,๔๑๕ คน

๒. การเยือนของผู้นำระดับสูง

          ๒.๑ ฝ่ายไทย

            พระราชวงศ์

                   พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ

                         - วันที่ ๑๑ - ๒๒ มีนาคม ๒๕๐๕ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ เยือนปากีสถานตามคำกราบบังคมทูลเชิญของประธานาธิบดีกอฮาร์ อายุบ ข่าน (Gohar Ayub Khan) 

          สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร

                        - วันที่ ๙ -๑๔ กรกฎาคม ๒๕๓๔ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จฯ เยือนปากีสถาน

                        - วันที่ ๒๖ - ๒๙ มีนาคม ๒๕๔๑ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จฯ เยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ พร้อมด้วย พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา และหม่อมเจ้าหญิงสิริวัณวรี มหิดล (พระยศในขณะนั้น)

                        - วันที่ ๔ – ๕ มกราคม ๒๕๔๙ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จฯ เยือนปากีสถาน พร้อมด้วย พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศรีรัศมิ์         พระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เพื่อพระราชทานสิ่งของบรรเทาทุกข์พระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ สำหรับช่วยเหลือผู้ประสบภัยแผ่นดินไหวในปากีสถาน

             สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

                    - วันที่ ๑๙ - ๒๓ มีนาคม ๒๕๕๕ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ เยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการตามคำกราบบังคมทูลเชิญของประธานาธิบดีอาซีฟ อาลี ซาร์ดารี (Asif Ali Zardari)

     ผู้นำระดับสูง

นายกรัฐมนตรี / รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

                         - เดือนสิงหาคม ๒๕๒๖ พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ นายกรัฐมนตรี เยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ

                        - เดือนมีนาคม ๒๕๔๕ นายสุรเกียรติ์ เสถียรไทย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ

                        - เดือนกรกฎาคม ๒๕๔๕ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี เยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ  

                        - เดือนเมษายน ๒๕๔๘ นายกันตธีร์ ศุภมงคล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเข้าร่วมการประชุม Asia Cooperation Dialogue ครั้งที่ ๔ 

                        - เดือนมกราคม ๒๕๕๖ นายสุรพงษ์ โตวิจักษ์ชัยกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศเยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ

                        - เดือนสิงหาคม ๒๕๕๖ นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี เยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ

                        ประธานวุฒิสภา

                        - เดือนเมษายน ๒๕๕๖ นายนิคม ไวยรัชพานิช ประธานวุฒิสภาเยือนปากีสถานอย่างเป็นทางการ

            ๒.๒ ฝ่ายปากีสถาน

                    ประธานาธิบดี / นายกรัฐมนตรี / รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

                         -  เดือนกันยายน ๒๕๔๐ นายกอฮาร์ อายุบ ข่าน (Gohar Ayub Khan) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ เยือนไทยและได้ลงนามจัดตั้งคณะกรรมาธิการร่วมทางเศรษฐกิจ (JEC) ไทย-ปากีสถาน

                        -  เดือนเมษายน ๒๕๔๓ พลเอกเปอร์เวซ มูชาร์ราฟ (Pervez Musharraf) ประธานาธิบดี เยือนไทยอย่างเป็นทางการ

                        -  เดือนสิงหาคม ๒๕๔๕ นายชอกัต อาซิซ (Shaukat Aziz) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เดินทางเพื่อเข้าร่วมประชุม JEC ครั้งที่ ๒ ที่กรุงเทพฯ

                        -  เดือนเมษายน ๒๕๔๗ นายมีร์ ซาฟารูลลาห์ ข่าน จามาลี (Mir Zafarullah Khan Jamali) นายกรัฐมนตรี เยือนไทยอย่างเป็นทางการ  

                        - วันที่ ๘-๑๑ พฤษภาคม ๒๕๔๘ นายชอกัต อาซิซ (Shaukat Aziz) นายกรัฐมนตรี เดินทางเยือนไทยอย่างเป็นทางการ

                        -  วันที่ ๑๙ มิถุนายน ๒๕๔๘ พลเอก เปอร์เวซ มูชาร์ราฟ (Pervez Musharraf ประธานาธิบดีแวะผ่านไทยและได้พบหารือกับ พ.ต.ท. ทักษิณ  ชินวัตร     นายกรัฐมนตรี

                        -  วันที่ ๓ ตุลาคม ๒๕๔๘ นายชอกัต อาซิซ (Shaukat Aziz) นายกรัฐมนตรี เยือนจังหวัดขอนแก่น และได้พบหารือกับ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี

                        - วันที่ ๔ สิงหาคม ๒๕๔๙ นายชอกัต อาซิซ (Shaukat Aziz) นายกรัฐมนตรี แวะผ่านไทย และได้พบหารือกับ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี

                        - วันที่ ๒๓ - ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๕๒ นายชาห์ มัคดูม มะห์มูด คูเรชิ (Shah Makhdoom Mahmood Qureshi) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ     เดินทางเพื่อเข้าร่วมประชุม ASEAN Regional Forum (ARF) ครั้งที่ ๑๖ ที่จังหวัดภูเก็ต

                        - วันที่ ๑๕-๑๖ ธันวาคม ๒๕๕๓ นายนาวาบซาดา มาลิก อาหมัด ข่าน (Nawabzada Malik Amad Khan) รัฐมนตรีแห่งรัฐว่าด้วยการต่างประเทศ เดินทางเพื่อเข้าร่วมประชุม Asia-Middle East Dialogue (AMED) ครั้งที่ ๓ ที่กรุงเทพฯ

                        - วันที่ ๑๗ – ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๖ นายมูฮัมหมัด นาวาซ ชารีฟ (Muhammad Nawaz Sharif) นายกรัฐมนตรี เดินทางเยือนไทยอย่างเป็นทางการและเข้าร่วมการประชุม Connect Asia Pacific Summit ๒๐๑๓ ที่กรุงเทพฯ